Ik schrok ervan, om eerlijk te zijn. Bijna iedereen weet dat we in een democratie leven. Maar het idee van de rechtsstaat dat hieraan ten grondslag ligt, is voor velen een ver-van-mijn-bed-show. Dat is ontzettend jammer.
De Grondwet verzekert onze vrijheid: van vereniging, van godsdienst, van meningsuiting. En verzekert onze gelijkheid: voor de wet en voor de staat, die gelijke gevallen gelijk moet behandelen. Noem mij twee waarden die belangrijker voor ons zijn!
Hoe komt het dat de rechtsstaat zo weinig faam geniet? Is het omdat mensen die vrijheid en gelijkheid niet ervaren? Ik las het huiveringwekkende verslag van journaliste Margalith Kleijwegt die veertien (v)mbo’s en hbo’s bezocht: ‘2 werelden, 2 werkelijkheden’. Er gaapt een kloof tussen autochtone en allochtone jongeren. Allochtonen voelen zich achtergesteld en vluchten in orthodoxie. Autochtonen zijn bang dat asielzoekers er met de banen vandoor gaan. De bewindslieden van Onderwijs stelden bezorgd vast dat scholieren vrijheid van godsdienst en meningsuiting niet (meer) lijken te begrijpen.
Toch kan juist de rechtsstaat hier een antwoord bieden. Laten we de rechtsstaat met warmte omkleden, zodat we die niet alleen associëren met rechtbank en gevangenis, maar ook met rechtvaardigheid en gedeelde waarden. Voor de Fransen vult broederschap het gat tussen vrijheid en gelijkheid. Zou het een idee zijn om bij ons de warme rechtsstaat die positie te gunnen?
DEZE COLUMN VERSCHEEN IN SER MAGAZINE VAN MAART 2016
