skip to Main Content

Beste lezer, 

De kerk is een plaats voor contemplatie, bezinning en voor sereniteit. Dat kun je proberen in woorden te vangen, maar wie bijgaande video uit de Eglise Saint Eustace in Quebec bekijkt, snapt het meteen.
 
Uit Nederland komt ook een mooi voorbeeld. De rooms katholieke Sint Victor en Gezellenkerk in Afferden moest eind vorig jaar de parochie sluiten, om twee maanden later plaats te maken voor een Thais-boeddhistische tempel. Fotograaf Marcel van den Bergh van de Volkskrant legde de inwijding vast op de diep-menselijke manier die hem zo eigen is. Het geloof kan veranderen, de bezinning blijft.
 
Deze keer meer over de voltooid-leven-pil en de christelijke opdracht van Merkel en Obama.


1. Onderhandelen met de Bijbel?

‘Je kunt niet onderhandelen met de Bijbel’, zei Alexander Pechtold met een uitgestreken gezicht ter verklaring van het vastlopen van de formatiebesprekingen met de Christen Unie. Een slimme uitspraak, want zonder een kwaad woord, refereerde hij aan de breed levende opvatting dat christenen nu eenmaal geneigd zijn vast te houden aan bepaalde regels, vaak met beroep op de Bijbel. Alsof onderhandelingen met de Christen Unie bij voorbaat zinloos zijn. Een handig ‘frame’, waar de politiek minder bedreven CU-voorman Gert Jan Seegers zo snel geen antwoord op had.

Maar gelukkig zijn er altijd vrije geesten om hier doorheen te prikken. Aukje van Roessel, Haags correspondent van de Groene Amsterdammerschrijft: het is juist D66 dat per se een regel wil doordrukken. Dan gaat het om de voltooid-leven-pil, die mensen boven de 75 in staat moet stellen zelf een einde aan hun leven te maken.

D66 heeft een initiatiefwetsontwerp ingediend om mensen zelf te laten beslissen of en wanneer ze hun leven voltooid achten. Zelfeuthanasie moet een eigen vrije keuze zijn, vindt men. Het is een sterke uiting van hun liberale levensvisie; een seculier geloofsartikel waarmee D66 als regeringspartij het verschil wil maken. In onbuigzaamheid wijkt de partij aldus geen centimeter af van de Christen Unie, die – om in de termen te blijven – mordicus tegen de voltooid-leven-pil is.

Van Roessel is het een doorn in het oog. Ze schrijft dat VVD-leider Mark Rutte al lang heeft laten doorschemeren dat hij als beoogd leider van het volgend kabinet de pil niet zomaar wil toestaan. Eerst moet er een uitvoerige maatschappelijke discussie worden gevoerd over de wenselijkheid van een vrijwillig levenseinde voor wie dat maar wil. Met andere woorden: in de komende vier jaar zal de voltooid-leven-pil het levenslicht nog niet zien.

Dat is maar goed ook, want het verzet tegen de voltooid-leven-pil komt bepaald niet alleen van de christenen, zoals NRC-columnist Maxim Februari schrijft. Artsen, verplegend personeel, wetenschappers en adviseurs hebben allemaal zo hun aarzelingen bij het idee dat elk individu zelf kan uitmaken wanneer het leven klaar is. ‘Een belangrijk deel van de samenleving huivert nogal voor het kroonjuweel van de partij’, schrijft Februari. Dat beperkt zich allerminst tot mensen die in de Bijbel lezen.

Zo zie je maar. Ononderhandelbare geloofsovertuigingen zijn niet het exclusieve voorrecht van de Christen Unie. Je treft ze ook aan onder liberalen. Alleen zijn die soms wat handiger in suggestieve verwijzingen om de eigen intenties te verhullen.


2. Luther-Krimi

Een onvervalst Duitse krimi met een religieus tintje en de allure van John Le Carré, ziehier de trailer van The Luther Matrix. In het kader van het Lutherjaar maakte de ARD een spannende, anderhalf uur durende docu-krimi in de geest van Maarten Luther, de stichter van de Reformatie. Precies 500 jaar geleden scheidde hij af van de katholieke kerk, met het beroemde citaat: ‘Ik sta hier en kan niet anders’.

Is Maarten Luther een rolmodel voor eenlingen in gewetensnood? De ARD vertaalde de vraag  naar het huidige internationale politieke krachtenveld. Het resultaat is een onderhoudende poging cultuurgeschiedenis relevant te maken voor een nieuwe generatie. Wat is morele integriteit? Hoe ver ga je om je geweten gerust te stellen? Wat zijn de gevolgen? Ervaar het zelf.

Zo kun je je religieuze erfenis dus ook vorm geven. Een ideetje voor de Nederlandse KRO-NCRV?


(c) dpa

3. De christelijke opdracht van Merkel en Obama

In Nederland komen 100-duizend mensen naar het Museumplein voor een finale van Ajax; in Berlijn trekken er net zo veel naar Kirchentag, een tweejaarlijkse geloofsmanifestatie met hooggeplaatste sprekers en diepgravende discussies. Ditmaal was het thema ‘de wereld onderzoeken’. Angela Merkel sprak met Barack Obama over hun beider geloof en de inspiratie die ze daaruit putten voor hun politiek. De website Nieuwwij publiceerde de volledige tekst.

Het gesprek is een mengeling van particuliere geloofsbeleving en politieke statements. Voor Obama gaat geloof altijd gepaard met twijfel. ‘Ik ga er vanuit dat God wijsheid ziet in iedereen die hier aanwezig is.’ Merkel beklemtoont de nederigheid. ‘Ik weet dat ik een schepsel Gods ben met vermogens die eindig zijn. Ik word erdoor ondersteund. Dat stemt nederig, en zorgt dat ik door blijf gaan.’

Kirchentag, zo lees ik in Trouw, bestaat pas sinds 1949. Het is een doelbewust initiatief van schuldbewuste gelovige Duitsers, die vonden dat de kerken veel te weinig weerstand hadden geboden tegen het naziregime. Kerk en samenleving staan niet los van elkaar, ze moeten juist met elkaar in gesprek blijven, vond men. Die opvatting schoot wortel, en zo groeide Kirchentag uit tot een populaire, meerdaagse manifestatie met veel discussies en deelnemers van uiteenlopende snit, waar alle belangrijke politici hun opwachting maken, ook al is Duitsland allang geen exclusief Luthers land meer (een derde hangt dit geloof nog maar aan).Het mooie van Kirchentag dunkt mij de ruimhartige erkenning dat geloof een bron is voor politiek handelen, niet enkel een particuliere opvatting die je liefst achter je eigen voordeur moet huldigen. Juist door de openbaarheid te zoeken en het gesprek aan te gaan met andersdenkenden bestrijd je de monomane opvattingen waar veel mensen voor vrezen bij religie. In mijn boek Los van God, dat na de zomer verschijnt, doe ik daartoe een oproep. Het wordt tijd dat geloof uit het verdomhoekje raakt. Wie anders dan een ongelovige zoals ik kan daartoe een geloofwaardige bijdrage aan proberen te leveren?


PS  Radiomaker Elianne Meijer nodigde mij uit voor een vierdelige podcast over geloof en samenleving. Ik vertel over mijn katholieke jeugd, mijn protestante omzwervingen en mijn bestemming als cultuurchristen, geïllusteerd met maatschappelijke voorbeelden. Voor wie tijd over heeft…

Podcast 1: een gesprek
Tot over drie weken, hoop ik.
Groet van Yvonne

Nog geen abonnee? Word lid.

Geïnspireerd? Deel hem met anderen.

Back To Top