In nr. 10-11 van De Groene Amsterdammer van maart 2021 staat het artikel ‘Spot maakt plaats voor venijn’. Hierin interviewt Yvonne Zonderop socioloog Jeroen van der Waal.
“Recent onderzoek laat zien dat laagopgeleide Nederlanders zich steeds meer miskend voelen door de politiek. Het verzet tegen de culturele dominantie van hoogopgeleiden groeit. Wat kunnen politici hiervan leren?
Hij staat bovenaan in de peilingen als meest geschikte minister-president. Maar dat wil niet zeggen dat Mark Rutte populair is bij laagopgeleide vrouwen. Als je het serieus aan ze vraagt, en ze voelen zich veilig genoeg om te vertellen wat ze werkelijk denken, zijn hun kwalificaties niet mals. ‘Hij heeft echt zo een gevoel van: ik ben meer dan een ander’, zegt de 31-jarige werkloze Sanne. ‘Ja, hij voelt zich beter dan de rest’, beaamt Linda (39), die werkt in een paardenpension. ‘Hij kijkt je aan alsof je een worm bent’, meent huisvrouw Anna (55). ‘Dat zie je aan zijn houding, aan z’n ogen’, zegt de 41-jarige typiste Esther. Huisvrouw Elizabeth (62): ‘Da’s een gladdekker.’
Weinig kans dat zij op 17 maart hun stem aan de lijsttrekker van de vvd zullen gunnen – als ze überhaupt gaan stemmen. Nederlanders met een lage opleiding blijven veel vaker thuis. Bij de laatste Tweede-Kamerverkiezingen bedroeg het verschil in opkomst tussen hoog- en laagopgeleiden bijna twintig procent in het voordeel van de hooggeschoolden. De laatsten herkennen zich beter in de Nederlandse ‘diploma-democratie’ waarin academici en hbo’ers de dienst uitmaken, zoals bestuurskundige Mark Bovens een paar jaar geleden aantoonde. Parlementariërs met enkel vmbo of mbo zijn zeldzaam, dus laat het zich raden dat laagopgeleiden zich slecht vertegenwoordigd zien.
Maar als Bovens zijn onderzoek als waarschuwing had bedoeld, heeft dat weinig uitgehaald. De scheidslijn is de laatste jaren alleen maar bestendigd, betoogt hoogleraar sociologie Jeroen van der Waal. Zijn onderzoeksgroep aan de Erasmus Universiteit laat zien dat het gevoel van politieke miskenning groot is bij mensen die zichzelf als de gewone mensen beschouwen. Ze vinden niet alleen dat politici ver van hun leefwereld af staan, maar geloven zelfs dat deze op hen neerkijken. Dit voedt hun verontwaardiging.”
Lees het hele artikel op de site van De Groene.
