Barbra Streisand – u weet wel, de Amerikaanse zangeres met die enorme stem en dito zelfbeeld – heeft haar hond gekloond. Ze schreef erover in de New York Times. Streisand wilde niet leven zonder haar lievelingshond. Daarom liet ze een DNA-monster uit zijn wangslijm halen voordat de hond wegens ouderdom overleed. Dit DNA werd geïnjecteerd in geneutraliseerde eicellen die in een speciale draaghond werden geplaatst. Zij leverde vijf gekloonde puppies af alvorens zelf het leven te laten. Kosten: vijftigduizend dollar.
Streisands bekentenis raakte een gevoelige snaar onder de krantenlezers. Was dit wel ethisch? Is de dood niet onvermijdelijk, ook voor honden? Zou je niet beter een zwerfhond adopteren? Maar bij mij rees een andere vraag: is zo’n gekloond hondje nu echt of nep? Zou Barbra van het nieuwe exemplaar net zoveel houden? Hoe langer ik er over nadacht, hoe moeilijker ik het antwoord vond.
Dit is nu zo’n voorbeeld van ontwrichtende technologie. Het verschil tussen echt en onecht was ooit vrij simpel. Echt was the real thing: begeerlijk, speciaal. En nep was namaak: goedkoop, overvloedig, hooguit interessant als camp.
Maar hoe lang houd je dat standpunt nog vol? Met een Virtual Realitybril op je neus vertoef je ergens waar je helemaal niet bent. Augmented reality voegt elementen toe die je wel ziet, maar die toch nep zijn. Waar eindigt dit? Met een Artis vol gekloonde dieren? Of een Blijdorp in the cloud?
Het is goed dat er zorgen zijn om het fakenews via Facebook. Dat vind ik als journalist en als burger in een democratie. Maar laten we niet denken dat het probleem van echt of nep hiermee is gedefinieerd. We staan pas aan het begin van een reeks zeer ingewikkelde vragen.
Deze column verscheen in SER Magazine van april 2018.
